نشست علمی «ظرفیتهای راهبردی واتیکان برای همکاری با حوزه علمیه قم» برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مجتمع عالی بینالملل، نشست علمی با موضوع «ظرفیتهای راهبردی واتیکان برای همکاری با حوزه علمیه قم» به همت مرکز پژوهشهای بینالملل حوزههای علمیه و با همکاری پژوهشکده بینالمللی عروه الوثقی در روز دوشنبه ۵ آبانماه ۱۴۰۴ برگزار شد.
در این نشست، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین مختاری، سفیر جمهوری اسلامی ایران در واتیکان، بهعنوان ارائهدهنده و حجتالاسلام والمسلمین جلال عراقی بهعنوان دبیر علمی، به بررسی زمینههای همکاریهای علمی، فرهنگی و الهیاتی میان حوزه علمیه قم و واتیکان پرداختند.
ضرورت گفتوگوی ادیان در جهان معاصر
در ابتدای این نشست، دکتر مختاری با اشاره به بحرانهای معنوی و هویتی انسان معاصر، از جمله فروپاشی بنیانهای اخلاقی، تنهایی انسان مدرن و سلطه نگاه مادیگرایانه بر اندیشه غربی، تأکید کرد:
«در شرایطی که بشر امروز در جستوجوی معنا و فلسفهای نو برای زندگی است، بازگشت به گفتوگوی ادیان و همکاری نهادهای دینی بزرگ، ضرورتی اجتنابناپذیر است.»
وی افزود: حوزههای علمیه شیعه در قم و نجف، و مراکز دینی و دانشگاهی واتیکان، دو نهاد اصیل دینیاند که میتوانند با همافزایی علمی و فرهنگی، پاسخهایی معنوی به بحران انسان مدرن ارائه کنند.
محورهای همکاری حوزه و واتیکان
ارائهدهنده نشست با تأکید بر ظرفیتهای گسترده علمی حوزههای علمیه، بر ضرورت شکلگیری دیپلماسی علم و دین میان اسلام و مسیحیت تأکید کرد. وی تصریح نمود:
«روابط راهبردی میان اسلام و مسیحیت میتواند بر پایه همکاریهای علمی، تولید متون مشترک، و گفتوگوهای الهیاتی شکل گیرد و از سطح تعاملات تشریفاتی فراتر رود.»
از نگاه ایشان، این همکاریها میتواند زمینهساز بازتعریف هویت انسانی، تقویت اخلاق جهانی و مقابله با جریانهای افراطی در هر دو سنت دینی باشد.
اهمیت و ابعاد تعامل دینی
در بخش دیگری از نشست، ابعاد مختلف تعامل حوزه و واتیکان از منظر علمی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت.
پژوهشگران حاضر تأکید کردند که:
-
گفتوگوی مؤثر میان اسلام و مسیحیت بر پایه اشتراکات اخلاقی و انسانی، راهی برای بازسازی معنویت در دنیای بحرانزده امروز است؛
-
همکاریهای علمی و آموزشی میتواند به گسترش مطالعات تطبیقی در حوزههایی همچون فلسفه دین، اخلاق، محیطزیست و حقوق بشر بینجامد؛
-
این تعاملات، بستر مناسبی برای ارائه الگوی دینی از حقوق بشر فراهم میکند که برخلاف نگاه سکولار غربی، بر فطرت و کرامت الهی انسان تأکید دارد.
چالشها و راهکارهای پیشرو
در ادامه نشست، برخی چالشهای موجود در مسیر گسترش همکاریهای علمی و فرهنگی میان حوزه و واتیکان نیز مطرح شد.
از جمله این چالشها میتوان به نبود سازوکار منسجم برای ارتباطات علمی، تفاوتهای الهیاتی، سلطه گفتمان سکولار در غرب، و ضعف ارتباط مستقیم میان مراکز علمی دو طرف اشاره کرد.
دکتر مختاری برای عبور از این موانع، چند راهکار کلیدی پیشنهاد داد:
-
ایجاد نهاد مشترک یا اتاق فکر بین حوزه و واتیکان برای مطالعه آینده دین در جهان و موضوعاتی چون اخلاق فناوری و معنویت دیجیتال.
-
تأسیس دانشگاه یا مرکز مطالعات ادیان مشترک برای تبادل علمی و تربیت پژوهشگران بینالادیانی.
-
برگزاری نشستها و کنفرانسهای علمی مشترک درباره چالشهای انسان معاصر مانند بحران خانواده، محیطزیست و معنویتزدایی از زندگی.
-
تولید رسانههای مشترک دینی برای ترویج معارف معنوی و گفتوگوی ادیان در سطح جهانی.
-
همکاری در مقابله با افراطگرایی و دینستیزی و بازخوانی رحمانی آموزههای الهی.
جمعبندی
نشست علمی «ظرفیتهای راهبردی واتیکان برای همکاری با حوزه علمیه قم»، گامی در جهت تبیین رویکرد علمی و الهیاتی حوزههای علمیه به گفتوگوی ادیان و دیپلماسی دینی بود.
پژوهشگران حاضر تأکید کردند که تعامل میان حوزه و واتیکان، میتواند از سطح ارتباطات فرهنگی فراتر رفته و به الگویی مؤثر از تعامل عقلانی و معنوی ادیان الهی در خدمت صلح، عدالت و معنویت جهانی تبدیل شود.
