ساز و کار های شناسایی و جلب مشارکت نخبگان بین المللی قرآن
عنوان طرح پژوهشی
طراحی و پیشنهاد سازوکارهای شناسایی، جلب مشارکت و حمایت از نخبگان بینالمللی
(موردپژوهی: نخبگان قرآنی)
پدیدآورنده: عبدالحمید کاظمی
مقدمه و ضرورت طرح
پیشینه تجربههای ارزشمند فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهههای گذشته، بهروشنی بیانگر نقشآفرینی آموزههای قرآنی در تربیت نسل جوان پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. تربیت دینی، سهمی تعیینکننده در تحقق شاخصههای اخلاقی، معرفتی، معنوی و هویتی جامعه اسلامی ایفا کرده و مطالعات تربیتی، روانشناختی و جامعهشناختی انجامشده در این حوزه نیز بر نقش بنیادین آموزههای قرآنی در پرورش نخبگان دینی، قرآنپژوهان، دینشناسان و اسلامشناسان در سطح ملی و بینالمللی تأکید دارند.
نتایج این پژوهشها، ضمن همپوشانی، بر نقش محوری عناصر قرآنی در فرآیند تربیت دینی دلالت دارد. هرچند در نگاه نخست، نقش نخبگان قرآنی بیشتر در حوزه شناختی قابل مشاهده است، اما در عمل، این نخبگان تأثیری عمیق و پایدار بر سه حوزه شناختی، گرایشی و رفتاری جامعه برجای گذاشتهاند.
جایگاه نخبگان قرآنی و رویکرد حمایتی
طرح حمایت از نخبگان قرآنی، با هدف تسهیل، تعمیق و گسترش مراحل فرآیند عملی تربیت دینی و با اتکا به کارکرد اجتماعی «الگو و اسوه بودن» نخبگان، میتواند در تمامی سطوح اجتماعی نقشآفرینی مؤثری داشته باشد. نخبگان قرآنی با برخورداری از جایگاهی ممتاز در میان عوامل مؤثر بر تربیت دینی، ظرفیت آن را دارند که جامعه اسلامی را به سوی رشد، تعالی، ارتقای فرهنگ و تعمیق اندیشه دینی هدایت کنند.
فرآیند تربیت، رشد و نیل به نخبگی قرآنپژوهان، مسیری تدریجی، هدفمند و پیمایشی است. این طرح در پی آن است که با حمایت معنوی و مادی از افراد شاخص، توانمند و نخبه قرآنی، بستری مؤثر برای تعمیق و نهادینهسازی مفاهیمی چون:
- خداباوری
- خودیابی و خودباوری
- اهتمام در کسب دانش و بینش
- تفکر روشمند و خلاقیت
- شجاعت در ابراز و اجرای نظرات
- توانمندی در راهبری دنیای پیرامونی
در میان نسل جوان فراهم آورد.
تمایز رویکرد طرح
این مسیر پیمایشی، برخلاف نگرش رایج در مکاتب نخبهگرای غربی که نخبگی را ابزاری برای کسب قدرت و سلطه میدانند، در پی آن است که نخبگان قرآنی را به انسانهایی راهبر، مسئولیتپذیر و اثرگذار در جامعه تبدیل کند.
با توجه به سیطره فضای مجازی و تأثیرگذاری گسترده آن بر اذهان جوانان و تبدیل آنان به مصرفکنندگان مستمر خوراکهای فرهنگی نامطلوب، این طرح میکوشد با ایجاد فضایی جذاب، علمی و رقابتی سالم و با بهرهگیری از استانداردهای نوین جهانی، جوانان را در مسیری تعالیبخش و هویتساز هدایت کند. این رویکرد میتواند به بازسازی هویت دینی و معنوی تحریفشده و ارتقای نقشآفرینی اجتماعی افراد در سطوح مختلف جامعه منجر شود.
هدف کلان پژوهش
هدف اصلی این پژوهش، بهرهگیری از ظرفیت نخبگان قرآنی برای جهتبخشی به توانمندیهای فکری، فرهنگی و اجتماعی جامعه از طریق طراحی سازوکارهای شناسایی، ساماندهی و حمایت از نخبگان و بهرهبرداری بهینه از ظرفیتهای نهادی موجود است.
اهداف و محورهای اجرایی طرح
- تبیین و تدقیق اهداف شناسایی، جلب مشارکت و حمایت از نخبگان بینالمللی قرآنی و ارائه چارچوبی برای طبقهبندی جامعه هدف
- احصاء و بهینهسازی سازوکارهای شناسایی نخبگان قرآنی بینالمللی
- شناسایی بسترها و سازوکارهای جلب مشارکت نخبگان قرآنی
- تهیه نگاشت ذینفعان با رویکرد شناسایی ظرفیتها و محدودیتها
- تدوین بسته مشوقهای پیشنهادی بهمنظور حمایت و استمرار مشارکت نخبگان
- طراحی الگوی کاربردی «معنویت نیایشمحور»
عنوان طرح پژوهشی
الگوی معنویت نیایشمحور مبتنی بر تجارب زیستی در عرصه بینالملل
پدیدآورنده: محمدمهدی احمدی فراز
بیان مسئله و ضرورت طرح
واکاویهای انجامشده در عرصه بینالملل نشان میدهد که میان انسان معاصر و معنویت، نوعی ارتباط و نیاز عمیق و روزافزون وجود دارد. معنویت بهعنوان روشی مؤثر برای افزایش کیفیت زندگی، معناداری، رضایتمندی، سلامت اخلاقی و روانی و حتی سلامت جسمی انسان امروز شناخته میشود. ازاینرو، با افزایش گرایش جهانی به مسائل معنوی، بررسی علمی و روشمند معنویت به یکی از موضوعات مهم پژوهشی تبدیل شده است.
پژوهشهای علمی حاکی از آن است که معنویت رابطهای مثبت و معنادار با ابعاد مختلف سلامت انسان، شامل سلامت جسمی، روانی، اخلاقی و اجتماعی دارد. بر این اساس، تدوین یک الگوی آموزشی کلنگر، مؤثر و کاربردی در حوزه معنویت نیایشمحور مبتنی بر تجارب زیستی، بهمنظور ارتقای کیفیت تبلیغ دینی روشمند در عرصه بینالملل، ضرورتی اجتنابناپذیر به شمار میآید.
ساختار کلی طرح
این طرح بهصورت مرحلهای و فازی طراحی شده و اجرای آن مستلزم فعالیت موازی در هر دو بخش «مراحل» و «فازها» است.
مراحل اجرای طرح
- طراحی فرآیند الگوی معنویت نیایشمحور
شامل انتخاب مخاطب، تعیین رابطین، شناسایی نیازها، تنوعبخشی آموزشی و شیوههای اجرا - تدوین محتوای الگوی معنویت نیایشمحور
شامل نیازسنجی در ابعاد اخلاقی، روانی و معنوی و تولید محتوای متناسب - تدوین دوره آموزشی و شبکهسازی
طراحی دورههای آموزشی و ایجاد شبکه ارتباطی میان مخاطبان و مبلغان
فازهای اجرایی طرح
فاز اول: نیازسنجی روانی، معنوی و اخلاقی در عرصه بینالملل
- بررسی منابع، مقالات و کتب مرتبط
- اخذ نظرات خبرگان تبلیغ بینالملل
- استخراج و تبیین مؤلفهها و گزارههای مورد نیاز
فاز دوم: تدوین و طراحی الگوی معنویت نیایشمحور
- طراحی الگو بر اساس شاخصها و گزارههای استخراجشده
فاز سوم: اجرای آزمایشی الگو
- اجرای آزمایشی توسط رابطین و آموزشدیدگان
- ارزیابی، اصلاح و نهاییسازی طرح
فاز چهارم: توسعه و گسترش بینالمللی
- بازآفرینی محتوا برای توسعه بینالملل
- تولید پادکست و دورههای آموزشی مجازی
جمعبندی
در دهههای اخیر، اهمیت دین و رشد معنوی انسان بهطور فزایندهای مورد توجه متخصصان روانشناسی، روانکاوی و علوم سلامت قرار گرفته است. پیچیدگی زندگی مدرن و چالشهای ناشی از زیست ماشینی، نیازهای معنوی انسان را بیش از گذشته برجسته ساخته است. هدف اصلی این طرح، تقویت تابآوری، امید، نشاط، رضایتمندی و معناداری زندگی، بهویژه در جوامع غربی، از طریق الگوی معنویت نیایشمحور و ارتقای سلامت معنوی است.
